Derby (12). Juventus FC – Torino FC
Drugi raz w derbowym cyklu przedstawiam derby rodem z Italii. W części pierwszej była stolica Lombardii, w części dwunastej mamy stolicę Piemontu. Startujemy.
Stolica Piemontu
Turyn, to czwarte miasto Włoch, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców (ponad 900 tys.). Leży na przedgórzu Alp Zachodnich w prowincji Piemont, której jest stolicą. W Turynie jest co zwiedzać, wszak to główny ośrodek kulturalny północnych Włoch. Patronem miasta jest Jan Chrzciciel, a swoje święto mieszkańcy obchodzą 24 czerwca.
Turyn obok walorów kulturalnych, jest również miastem, w którym ważną rolę odgrywa sport. Tam odbyły się pierwsze w historii lekkoatletyczne mistrzostwa Europy, XX Zimowe Igrzyska Olimpijskie oraz trzy Uniwersjady. W Turynie wreszcie, mają miejsce derby, które są rozgrywane już od 106 lat.
Bianconeri i Granata
Juventus Football Club powstał 1 listopada 1897 r. Pomysłodawcami i założycielami klubu była młodzież jednej z klas Liceum Massimo D’Azeglio na Via Parini w Turynie. Owa grupa uczniów założyła klub sportowy ze szczególnym naciskiem na piłkę nożną, która już wtedy zdobywała coraz większą popularność w Europie.
Juventus, to z jęz. łacińskiego „luventus”, czyli młodość, ew. młodzież.
Przydomków klub ma sporo. Najbardziej znane, to „Bianconeri” (Biało-czarni) i „La Vecchia Signora” (Stara dama). Mniej znane, ale również używane przydomki, to: „La fidanzata d’Italia” (Dziewczyna Włoch), „Le Zebre” (Zebry), „Signora Omicidi” (Zabójcza Dama), „La Goeba” i „Juve”.
Barwy klubu, to oczywiście kolory biały i czarny. Skąd owe kolory, skoro od początku istnienia klubu aż do 1903 r. zawodnicy grali w różowych koszulkach? Otóż zamówiono w Anglii komplety strojów. Nazajutrz z Wysp przypłynął statek ze złym sprzętem! Koszulki dla zawodników zamiast różowego koloru, miały czarno-białe, pionowe pasy. Któż wtedy mógł się spodziewać, że owe omyłkowe ubiory przypadną do gustu działaczom i zawodnikom…
Juventus swoje mecze rozgrywa na nowym Juventus Stadium, na którym może zasiąść ponad 41 tys. widzów.
Torino Football Club powstał 3 grudnia 1906 r. Wtedy to Alfredo Dick (który odszedł z Juve po tym, jak chciano przenieść klub do innego miasta, a był on jednym z założycieli Juventusu!) zaprosił do browarni Voigt kilku wpływowych ludzi sportu i biznesu.
Wśród zaproszonych był m. in. Vittorio Pozzo (późniejszy selekcjoner reprezentacji Włoch, z którą zdobył dwukrotnie tytuły Mistrza Świata). Wspólnie uradzili, że potrzebny jest kolejny klub w Turynie i założyli Torino.
Przydomki klubu, to „Granata” (Kasztanowi) i „Il Toro” (Byk).
Klub swoje mecze rozgrywa na wspomnianym wcześniej Stadio Olimpico.
Dwie ciekawostki odnośnie stadionu: oficjalnie nazywa się on Stadio Comunale Vittorio Pozzo, natomiast pierwsza jego nazwa brzmiała następująco: Stadio Municipale Benito Mussolini.
Trofea
Klubem bardziej utytułowanym jest oczywiście Juventus, co nie znaczy jednak, że Torino nie ma na swoim koncie znaczących sukcesów. Oba kluby mają ogromny wkład w historię włoskiego i europejskiego futbolu.
Juventus, to najbardziej utytułowany klub we Włoszech. Ma na swoim koncie 29 tytułów mistrzowskich (dwa tytuły odebrane przez federację z powodu afery Calciopoli) i 9 Pucharów Włoch (tu klub dzieli rekord wraz z Romą). Dokładając do tego 10 triumfów w klasycznych pucharach międzynarodowych, nie pozostaje nic innego, jak przyznać, że Juventus, to jeden z największych klubów świata.
Juve, obok Bayernu Monachium i Ajaxu Amsterdam, zdobywał w swojej historii wszystkie trzy klasyczne europejskie Puchary (PE, PZP i UEFA).
Torino, to siedmiokrotny zdobywca tytułu mistrzowskiego, w tym pięć razy z rzędu. Klub jest również pięciokrotnym zdobywcą Pucharu Włoch. Na arenie międzynarodowej Torino nie odniosło znaczących sukcesów. Za największy można uznać udział w finale Pucharu UEFA w 1992 r. Wtedy to Torino po wyeliminowaniu w półfinale Realu Madryt walczyło o trofeum z Ajaxem. Finał wtedy rozgrywano metodą mecz – rewanż. W Turynie padł remis 2:2, w Holandii również remis, tyle, że bezbramkowy i w ten sposób Puchar zdobył Ajax dzięki większej ilości bramek zdobytych na wyjeździe…
Kto wie jak potoczyłyby się losy Torino, gdyby nie tragiczny wypadek, który miał miejsce 4 maja 1949 r. na wzgórzu Superga w okolicach Turynu. Zginęło 31 osób, w tym 18 piłkarzy Torino. Drużyna wracała z towarzyskiego meczu rozegranego dzień wcześniej z Benfiką w Lizbonie.
Tamta ekipa, była nazywana „Grande Torino”. Cztery razy z rzędu zdobywała tytuł mistrzów Włoch i pewnie zmierzała po piąty tytuł. Żeby pokazać wielkość tamtej drużyny, wspomnę, że w ówczesnej reprezentacji Włoch grało ośmiu piłkarzy tego klubu w wyjściowej jedenastce!
Po katastrofie, działacze Milanu, jednego z głównych rywali turyńskiego zespołu do tytułu mistrzowskiego, zaapelowali do włoskiej federacji o automatyczne przyznanie zespołowi Torino tytułu Mistrza Włoch. Propozycja została bez głosów sprzeciwu poparta przez inne kluby. W pozostałych meczach na boisku grali juniorzy turyńskiego zespołu. W późniejszych latach klub nie osiągał już takich wyników jak wcześniej. Na kolejny tytuł czekał aż do sezonu 1975/76…
Juventus FC
Mistrzostwo Włoch – 29 razy
Puchar Włoch – 9 razy
Superpuchar Włoch – 6 razy
Puchar Europy – 2 razy
Puchar Zdobywców Pucharów – 1 raz
Puchar UEFA – 3 razy
Superpuchar Europy – 2 razy
Puchar Interkontynentalny/Klubowy Puchar Świata – 2 razy
Łącznie – 54 trofea (44 krajowe i 10 międzynarodowych)
Torino FC
Mistrzostwo Włoch – 7 razy
Puchar Włoch – 5 razy
Łącznie – 12 trofeów (wszystkie krajowe)
Derby della Mole
Łącznie oba zespoły spotykały się ze sobą 228 razy.
Juventus wygrał 94 mecze, zanotowano 62 remisy, Torino ogrywało rywala 72 razy.
Pierwsze Derby della Mole zostały rozegrane 13 stycznia 1907 r. Torino ograło rywali 2:1.
Najwięcej bramek w omawianych derbach padło w lutym 1913 roku w spotkaniu ligowym; aż 14! Torino pokonało wtedy Juventus w stosunku 8:6.
Najwyższe zwycięstwo Torino, to 8:0, które miało miejsce w tym samym sezonie ligowym, w listopadzie 1912 r. Łącznie więc w obu spotkaniach derbowych sezonu 1912/13, strzelono aż 22 gole (stosunek bramek 16:6 dla Torino)!
Najwyższe zwycięstwo Juventusu z kolei, to 6:0 w kwietniu 1952 r. również w spotkaniu ligowym.
Najwięcej bramek w derbach (14) zdobył Giampero Boniperti – wszystkie w barwach Juve.
W sezonie 1926/27 Torino wygrało w decydującym o mistrzostwie Włoch meczu z Juventusem 2:1, ale włoska federacja unieważniła spotkanie i odebrała Torino tytuł mistrzowski za przekupienie obrońcy Juventusu, Luigiego Allemandiego.
27 marca 1983 r., miał miejsce jeden z największych koszmarów kibiców Juve. Tego dnia rozgrywano 25. kolejkę sezonu 1982/83. Juventus walczył o Scudetto z Romą i Interem. W derbach Turynu rozgrywanych tego dnia, Juve było faworytem. Z Platinim i Rossim w pełni formy byli wręcz pewni zwycięstwa. Wszystko przebiegało zgodnie z planem; obaj wymienieni napastnicy zdobyli po jednej bramce i faworyt prowadził 2:0. Prowadził do 70. minuty. Wtedy bowiem w ciągu pięciu minut skazywana na pożarcie Granata zadała 3 ciosy. Końcowy wynik derbów brzmiał 3:2. Scudetto w tamtym sezonie zdobyła Roma, Juventus zajął drugie miejsce…
Niespełna rok później, 26 lutego 1984 r. Juventus się zrewanżował. W derbach z odwiecznym rywalem przegrywał do 66. min 0:1. Platiniemu wystarczyło 10 min, by zdobyć dwie bramki. W tamtym sezonie Juventus zdobył mistrzostwo. Na drugim miejscu rozgrywki zakończyła… Roma. Rewanż więc Bianconerim udał się podwójnie.
Grali w obu klubach
Sporo ciekawych graczy przewinęło się przez oba turyńskie kluby, aż ciężko któregokolwiek pominąć. Żeby nie zanudzać, przejdę od razu do nazwisk. Dziś będzie ich więcej niż w poprzednich odcinkach.
Christian Abbiati – Bramkarz. W sezonie 2005/06 wypożyczony z Milanu do Juventusu, w następnym już w Torino. W reprezentacji cztery mecze.
Dino Baggio – Pomocnik, znany w Polsce m.in. dzięki meczowi Wisła – Parma. Wychowanek Torino, tam w sezonie 1990/91. W Juve w latach 1992/94. W reprezentacji 60 meczów i siedem goli. Dwukrotnie na MŚ – 1994 (srebro), 1998 i raz na ME – 1996.
Alfredo Bodoira – Bramkarz, wychowanek Juventusu, tam w latach 1930-41, choć w międzyczasie na trzy sezony wypożyczony do Anconitany. W Torino w czasie wojny (1941-44). Jeden z dwóch piłkarzy, którzy zdobywali mistrzostwo Włoch z obydwoma omawianymi klubami.
Felice Borel – Urodzony we Francji napastnik, z włoskim paszportem. Wychowanek Juventusu, tam dwukrotnie; 1932-41 i 1942-46. W międzyczasie przez jeden sezon w Torino. Dwukrotny król strzelców ligi w barwach Juve i to w dwóch pierwszych sezonach gry! Z reprezentacją Mistrz Świata z roku 1934.
Guglielmo Gabetto – Napastnik urodzony w Turynie. W czasie swojej kariery tylko w dwóch klubach; oczywiście w Juve i Torino. W tym pierwszym w latach 1934-41, w drugim 1941-49. Dla „Starej Damy” 191 meczów i 102 bramki, dla Torino 225 spotkań i 127 goli. W derbach 12 goli (J7, T5). Drugi z zawodników, którzy zdobywali mistrzostwo z obydwoma klubami i jedyny, który oprócz tych tytułów, ma na koncie Puchary Włoch również z Juve i Torino.
Robert Jarni – Chorwacki obrońca. Grał w pięciu różnych ligach. W Torino w sezonie 1993/94 (23/0), w Juve sezon 1994/95 (15/1). Trzykrotnie w MŚ – 1990 z Jugosławią i 1998 (brąz) oraz 2002 z Chorwacją. Jedyny Chorwat, który zagrał we wszystkich dziesięciu meczach w obu edycjach MŚ.
Gianluca Pessotto – Włoski obrońca lub pomocnik. W Torino w sezonie 1994/95 (32/1), w Juve 1995-06, gdzie zakończył karierę. Bardzo utytułowany piłkarz; z Juventusem 11 różnych trofeów, w tym Puchar Europy.
27 czerwca 2006 r. został zabrany do szpitala w stanie ciężkim po tym, jak wypadł z okna swojego biura w siedzibie Juventusu (z wysokości około 15 metrów). Na szczęście wypadek przeżył…
Silvio Piola – Włoski napastnik. W Torino sezon 1943/44 (23/27!), w Juve 1945-47 (57/26). Niezwykle bramkostrzelny napastnik. Rekordzista ligi włoskiej pod względem strzelonych bramek. Zdobył ich 274 (536 meczów). W reprezentacji 34 razy i aż 30 goli. W derbach pięć bramek (Juve 2, Toro 3). Mistrz Świata z 1938 r., gdzie w finale z Węgrami (4:2) zdobył dwie bramki.
Aldo Serena – Włoski napastnik. W Torino w sezonie 1984/85 (29/9), potem 2 lata w Juve (51/21). Oprócz obu klubów z Turynu, Serena grał również w obu klubach z Mediolanu! Dwukrotny uczestnik MŚ: 1986 i 1990 (brąz).
Christian Vieri – Podobnie jak Serena napastnik i podobnie oba duety derbowe na koncie. W Torino w latach 1990-92 (7/1), w barwach rywala sezon 1996/97 (23/8). Swego czasu najdroższy piłkarz świata. W reprezentacji Włoch 49 meczów i 23 bramki.
Tifosi
Jeśli chodzi o fanów, to biorąc pod uwagę podział sił w mieście, śmiało można stwierdzić, że Juventus jest bardzo mało widoczny. Torino posiada miażdżącą przewagę w Turynie. Jeśli weźmiemy pod uwagę region Piemont, tu również przewagę posiada Torino, mimo, że starszym i bardziej utytułowanym klubem jest przecież rywal.
Biorąc pod lupę natomiast całe Włochy, tu trzeba przyznać, że Juventus jest konkretnie wspierany przez krajowe fan-kluby. Z badań przeprowadzonych kilka lat temu wynika, że co trzeci Włoch jest fanem Juventusu. To najwyższy odsetek w Italii.
Oprócz rodzimego kraju, Juve może liczyć na liczne fan-kluby w Europie i na całym świecie. Mówi się, że to trzecia-czwarta siła świata, biorąc pod uwagę kibiców na naszym globie…
Mimo, że Juve ma najwięcej kibiców na Półwyspie Apenińskim, jest też klubem najbardziej znienawidzonym przez fanów innych klubów. Sympatycy „Bianconerich” nie mają żadnych zgód u siebie w kraju (jedynie układy z niektórymi grupami Latiny, Siracusy i Pescary), kosy natomiast, prawie ze wszystkimi ekipami w Italii.
Zgoda Juventusu, to FC Den Haag…
Poglądy fanów Juve są prawicowe. Zorganizowane grupy kibiców, to od roku 1996 „Black & White Fighters”, „Drughi Bianconeri”, i „Fronte Bianconero”. Istniała też grupa „Irriducibili” ale po stracie swojej flagi została rozwiązana. Grup jest oczywiście więcej (Gruppo Storico 1977, Nucleo 1985, 06 Clan, Noi Soli and Marche), ale tamte wymienione, to główne ekipy na trybunach i poza nimi…
Torino, jak już wcześniej wspomniałem, to głównie Turyn i Piemont. Główna zorganizowana grupa fanów Toro, to „Ultras Granata”. Inne większe grupy, to „Granata Korps”, „Fedelissimi 51”, czy „Leoni della Maratona”.
Kibice tego klubu, to fani o lewicowych, chociaż umiarkowanych poglądach. Wyjątkiem jest grupa „mocnych wrażeń” Granata Korps, która jest skrajnie prawicowa.
Torino w odróżnieniu od rywala posiadają zgody we Włoszech. Przyjaźnią się z fanami Fiorentiny, mają poprawne stosunki z fanami Genui i Regginy. Posiadają również zgody i układy na Wyspach: Arsenal, Millwall i Manchester City.
Na derbach Turynu można liczyć na wspaniałe oprawy, czyli to, z czego Włochy słyną. Nierzadko też dochodzi do awantur między fanami obu klubów. Zaczęło się w roku 1967, kiedy to Juventus wszczął burdy poza stadionem po przegranej w derbach 0:4. Fani Bianconerich zdemolowali wtedy także grób Gigi Meroniego, zmarłego piłkarza Torino.
W 2008 r. przed derbami doszło do konkretnej awantury między kibicami i policją. 40 fanów zostało aresztowanych, płonęły samochody, a szklarze w następnych dniach mieli pełne ręce roboty, bowiem szyby w okolicznych sklepach przestały istnieć…
***
Na deser krótka historia Torino i derbów stolicy Piemontu:
Dariusz Kimla