Derby (17). Arka Gdynia – Bałtyk Gdynia
Trzeci raz w derbowym cyklu odwiedzimy nasze polskie podwórko.
Był już Rzeszów, był i Kraków. Przyszła pora na Gdynię. Startujemy.
Gdiniô
Gdynia, to miasto liczące prawie 250 tys. mieszkańców. Prawa miejskie uzyskało w roku 1926, kiedy to zdecydowano się wybudować w mieście Port w celu zapewnienia Polsce dostępu do morskich szlaków i bazy marynarki wojennej wobec niepewnej sytuacji Wolnego Miasta Gdańsk.
Co dziś zasługuje na uwagę w Gdyni? Możemy np. zwiedzić niszczyciel „Błyskawica” lub żaglowiec „Dar Pomorza”. Tu także znajdują się; Wyższa Szkoła Morska, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Marynarki Wojennej, Teatr Muzyczny, Teatr Miejski i wiele innych muzeów oraz galerii. W mieście rokrocznie odbywa się Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Gdynia Summer Jazz Days oraz Festiwal Szekspirowski. Z tego wynika, że w Gdyni, Kultura i Sztuka zajmują ważną pozycję.
Jeśli chodzi o walory krajoznawcze, to Gdynia również ma się czym pochwalić; lasy zajmują ponad 45% obszaru miasta. Są liczne ścieżki i tereny spacerowe. Tu także można podziwiać przyrodę w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym, w Rezerwatach Kępa Redłowska, Kacze Łęgi, czy Cisowa. Dla każdego coś miłego…
Ja osobiście kojarzę w Gdyni sklepik na dworcu Gdynia Główna Osobowa, gdzie kupowało się obuwie sportowe.
Tytułowe „Gdiniô”, to nazwa miasta w języku kaszubskim.
Śledzie i Kadłuby
Arka Gdynia powstała w 1929 r. Klub założyli pracownicy Portu Gdyńskiego pod nazwą Klub Sportowy Gdynia. Klub wielokrotnie zmieniał nazwę (m.in. Kotwica, Związkowiec, Kolejarz, Doker), by w 1952 r. użyć nazwy „Arka” i pozostać przy niej aż do dnia dzisiejszego.
Przydomki klubu brzmią następująco: Żółto-Niebiescy, Arkowcy i Śledzie.
Barwy klubu, to oczywiście kolory żółty i niebieski. Barwy te obowiązują od roku 1972. Wcześniej kolory, klub miał takie same jak derbowy rywal!
Arka rozgrywa swoje mecze na Stadionie Miejskim w Gdyni, który może pomieścić ponad 15 tys. kibiców.
Bałtyk Gdynia jest rok młodszy od rywala, powstał bowiem w 1930 r. Klub założyli robotnicy budowlani w gdyńskiej dzielnicy Grabówek.
Przydomki klubu to: Biało-Niebiescy, Stoczniowcy i Kadłuby.
Barwy klubu to kolory biały i niebieski, choć do roku 1937 klub miał barwy czerwono-amarantowe, za sprawą działaczy politycznych Polskiej Partii Socjalistycznej.
Stadion Miejski, to również oficjalne miejsce zmagań piłkarzy Bałtyku, choć obecnie Bałtyk mecze rozgrywa na Stadionie Narodowym Rugby. Powód oczywisty; brak funduszy…
Ejsmonda 1
Pisząc o klubach z Gdyni, a zwłaszcza o Arce, nie sposób nie wspomnieć o historycznym dla klubu i jego kibiców stadionie przy ul. Ejsmonda 1.
Kiedy dyskutowałem o futbolu ze śp. Romanem Hurkowskim, zadałem mu pytanie; jaki jest najładniejszy stadion jaki widział w swoim życiu? Odpowiedział bez wahania – stary Arki na Ejsmonda…
Stadion otwarto 10 lipca 1932 r. Był położony wśród morenowych wzgórz, otoczony lasem, a do morza był przysłowiowy „rzut beretem”.
Charakterystyczna była tzw. „Górka”, którą zajmowali wyłącznie szalikowcy Arki. Fani tego klubu do dziś mają ogromny sentyment do tego stadionu, on bowiem towarzyszył im i piłkarzom Arki przez dziesięciolecia i tam ludzie związani z Arką przeżywali swoje najlepsze momenty.
Ostatni mecz, klub z Gdyni rozegrał na Ejsmonda w 2000 r. z Dolcanem Ząbki. Dziś znajdują się tam korty tenisowe, ale pamięć o tym stadionie będzie żyła jeszcze długo w świadomości wszystkich, którzy pamiętają to magiczne miejsce…
Trofea
Oba kluby z Gdyni nie należą do czołówki, jeśli chodzi o trofea, a ściślej, mają na koncie tylko jeden klasyczny laur.
Mowa o Pucharze Polski zdobytym przez Arkę w roku 1979. Finał odbył się w Lublinie, a przeciwnikiem była krakowska Wisła. Pierwsza połowa zakończyła się wynikiem 1:0 dla Wisły, ale po przerwie Arka od razu zaatakowała i po dwóch bramkach (Kupcewicz 50, Krystyniak 59k) zdobyła prowadzenie i nie oddała go już do końca spotkania.
Był to pierwszy triumf w PP klubu z Pomorza.
Dzięki temu zwycięstwu, Arka zakwalifikowała się do europejskich pucharów. W pierwszej rundzie nieodżałowanego Pucharu Zdobywców Pucharów, Arka trafiła na zdobywcę Pucharu Bułgarii Beroe Stara Zagora i nie sprostała wyzwaniu. Pierwszy mecz gdynianie wygrali 3:2, jednak na wyjeździe przegrali 0:2 i ostatecznie odpadli z rozgrywek.
W najwyższej klasie rozgrywkowej w naszym kraju, Arka grała przez 10 sezonów, a najwyższa lokata, jaką klub zajął, to pozycja 7. w sezonie 1977/78.
Bałtyk nie ma na swoim koncie żadnego klasycznego lauru. Najbliżej zdobyczy był w sezonie 1984/85, kiedy to doszedł do półfinału Pucharu kraju. We wcześniejszych rundach Biało-Niebiescy wyeliminowali m.in. Śląsk Wrocław i Łódzki KS, jednak w półfinale trafili na piekielnie silny wtedy zespół GKS-u Katowice i do finału nie weszli przegrywając zarówno w Gdyni, jak i w Katowicach (0:1 i 1:2).
Bałtyk w najwyższej klasie rozgrywkowej spędził siedem sezonów, a najlepsze miejsce na koniec rozgrywek, to pozycja 6. w sezonie 1980/81. Co ciekawe, w tamtym sezonie klub dzielił tylko jeden punkt od pozycji wicelidera, co dawało możliwość gry w europejskich pucharach!
Obecnie Arka jest na dobrej drodze by wrócić do elity, natomiast Bałtyk gra w III lidze (grupa: pomorsko-zachodniopomorska).
Fani Bałtyku są niezmordowani i jeżdżą za kadrą zawsze i wszędzie – zdjęcie z King’s Cup w Tajlandii
Derby w I, II i III lidze
Przekopałem różnorakie źródła i nie znalazłem zapisu statystycznego derbów odbywających się pomiędzy Arką i Bałtykiem. Jednak dzięki uprzejmości redakcji portalu arkowcy.pl jestem w posiadaniu takowych statystyk. Rzecz dotyczy tylko derbów ligowych, które odbywały się w I, II i III lidze (stosując nomenklaturę porządkową).
Łącznie oba kluby w lidze grały ze sobą 46 razy. Arka wygrywała 20 meczów, Bałtyk 12, remisów zanotowano 14.
Stosunek bramek 61:51 na korzyść Żółto-Niebieskich.
W najwyższej klasie rozgrywkowej (nazwijmy ją I ligą) gdyńskie kluby grały ze sobą tylko cztery razy. Po jednym razie oba kluby schodziły z murawy zwycięskie, a dwukrotnie wyniki były nierozstrzygnięte.
W II lidze było 18 derbów, tu również lepsza Arka: dziewięć zwycięstw, przy czterech wygranych Bałtyku.
Najwięcej meczów obie omawiane drużyny rozegrały w III lidze; aż 24. I tu także górą Arkowcy z dziesięcioma zwycięstwami, przy siedmiu triumfach rywala.
Grali w obu klubach
Wielu ciekawych zawodników przewinęło się przez oba gdyńskie kluby. Oto kilku z nich:
Andrzej Bledzewski – Bramkarz, ur. w 1977 r. w Gdyni. Wychowanek Bałtyku, gdzie grał w latach 1992-96 i rozegrał 54 oficjalne mecze. W Arce lata 2007-10 i 46 meczów. Łącznie więc w obu klubach z omawianego miasta, Bledzewski rozegrał dokładnie 100 spotkań. W kadrze tylko jeden mecz, za to w reprezentacjach juniorskich naszego kraju mnóstwo spotkań; był podstawowym graczem kadry do lat 21, która grała w el. do IO Sydney ‘2000 pod wodzą Pawła Janasa.
Stanisław Burzyński – Kolejny bramkarz, ur. w 1948 r. w Gdańsku. Wychowanek trzeciego wielkiego klubu z Trójmiasta – Lechii. W Arce dwukrotnie; w okresach 1969-75 i 1983-85. W Bałtyku sezon 1982/83. W reprezentacji Polski tylko dwa mecze towarzyskie, za to ze światowymi potęgami – Argentyną i Francją. Tragiczna postać. W 1980 r. prowadził samochód będąc pod wpływem alkoholu i potrącił ze skutkiem śmiertelnym przechodzącego w niedozwolonym miejscu, 86-letniego mężczyznę. Został skazany na karę więzienia. Nie mogąc pogodzić się z faktem pozbawienia życia innego człowieka, w wieku 43 lat popełnił samobójstwo…
Andrzej Czyżniewski – Trzeci omawiany piłkarz i… trzeci bramkarz! Ur. w 1953 r. w Toruniu. W swojej karierze zawodniczej zaliczone oba gdyńskie kluby. Po zakończeniu kariery piłkarskiej pierwszoligowy arbiter, a także wiceprezes Arki i poszukiwacz talentów dla Lecha. Człowiek doświadczony życiowo, kilka razy próbował popełnić samobójstwo. Zmarł w ub. roku na zawał…
Tomasz Korynt – Tym razem mowa o napastniku. Ur. w 1954 r. w Gdyni, wychowanek Lechii, z którego to klubu przeszedł do odwiecznego rywala, Arki, w roku 1977. Tam przez kolejnych pięć lat. W Bałtyku dwukrotnie w latach 90-tych. Łącznie dla obu omawianych drużyn 220 oficjalnych meczów i 58 goli. Niezwykły chart ducha i kondycja sprawiły, że z powodzeniem grał w piłkę w wieku 50 lat w drużynie Orzeł Choczewo!
W reprezentacji jeden mecz (z Węgrami w 1979 r.). Syn wielokrotnego reprezentanta Romana Korynta.
Piotr Rzepka – Pomocnik, ur. w 1961 r. w Koszalinie. Wychowanek tamtejszej Gwardii, z której trafił do Bałtyku. W biało-niebieskich barwach w latach 1980-88 (214/29). W Arce w sezonie 1997/98. Fantastyczny zawodnik, który, zanim trafił do Arki, grał we francuskich klubach, m.in. w Bastii, Guingamp i Ajaccio. W reprezentacji Polski siedem meczów i jedna bramka. Srebrny medalista ME U-18. W wieku 37 lat, został wicekrólem strzelców III ligi z 27 bramkami w barwach Arki!
Kibicowska Gdynia
Oba kluby mają swoich kibiców, którzy na meczach zdzierają gardła, przygotowują i prezentują oprawy oraz jeżdżą na wyjazdy.
Zdecydowanie liczniejszą grupę posiada oczywiście Arka, która w sposób nie podlegający dyskusji posiada ogromną przewagę w mieście.
Fanów Bałtyku jest jednak troszkę i nieprawdą byłoby napisanie w tym miejscu, że Biało-Niebieskich nie ma w Gdyni. Pozostała ich jednak garstka, to głównie „stara gwardia”, kibice, którzy jeżdżą na Bałtyk od wielu lat. Są na trybunach również ludzie młodzi, ale jest ich niewielu. Brak sukcesów sportowych klubu robi swoje…
Fani Arki, to oczywiście Gdynia, ale i ogromna ilość fan-clubów na Pomorzu. Bolszewo, Braniewo, Półwysep Helski (na całej długości), Jastrzębia Góra, Karwia, Kościerzyna, Puck, Reda, Rumia, Skarszewy, Wejherowo czy Władysławowo, to tylko niektóre z miejscowości, w których kibicuje się Arce. Wymieniłem tylko te najbardziej znane turystom z Polski, którzy odwiedzili te tereny. Takich żółto-niebieskich mieścin jest na Pomorzu więcej.
Bałtyk, to tak, jak pisałem; garstka fanów, ale jest też kilka miejscowości poza Gdynią, w których można spotkać kibiców tego klubu. Są to: Kartuzy, Łubno czy Nowe Miasto Lubawskie. Tym większy szacunek dla fanów Bałtyku, że pomimo braku sukcesów i dwóch wielkich klubów w Trójmieście, oni nadal są ze swoją drużyną.
Kibice Arki mają zgody z następującymi ekipami: Cracovia, Górnik Wałbrzych, Gwardia Koszalin, KSZO Ostrowiec Świętokrzyski, Lech Poznań, Polonia Bytom i Zagłębie Lubin.
Fotka z derbów, szalone lata 90-te
Kibice Bałtyku pozostają w przyjaznych stosunkach z fanami węgierskiego klubu Ferencvaros.
***
I jeszcze na deser dwie unikatowe fotki znalezione w nieograniczonej otchłani Internetu:
Dariusz Kimla