Derby (35). Botafogo – Vasco da Gama
Jesteśmy z naszym cyklem po raz piąty w Ameryce Płd., po raz drugi w Brazylii, po raz pierwszy w Rio de Janeiro.
Odwiedzamy dziś miasto karnawału, przestępczości zorganizowanej, karteli narkotykowych i piłki nożnej. Jesteśmy w Rio po raz pierwszy, ale nie ostatni. W tym odcinku poznamy derby rozgrywane między Botafogo FR i CR Vasco da Gama zwane „Classico Alvinegro Carioca”. Szkoda czasu, zaczynamy.
Rzeka Styczniowa
Rio de Janeiro to drugie co do wielkości miasto Brazylii i trzecie w Ameryce Południowej. Zamieszkane przez prawie 6,5 mln mieszkańców. Zatoka, nad którą leży Rio, została odkryta przez pierwszego Europejczyka na tych terenach, Portugalczyka Gaspara de Lemos, 1 stycznia 1502 r. Odkrywca, sądząc że to ujście rzeki, nazwał miasto Rio de Janeiro (z jęz. port. Rzeka Styczniowa). Błędu nie skorygowano i nazwa pozostała niezmieniona do dnia dzisiejszego.
Rio jest najczęściej odwiedzanym miastem półkuli południowej naszego globu. Nie powinno to dziwić, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, iż jest malowniczo położone; wśród wzgórz, że odbywa się tam coroczny słynny karnawał, słońce świeci przez cały rok i wszędzie można grać w piłkę.
Na uwagę zasługuje olbrzymi posąg Chrystusa Odkupiciela (Cristo Redentor), ubogie dzielnice (tzw. favelas), stadion Maracana, czy słynna plaża Copacabana.
W ub. roku RdJ było współgospodarzem Mundialu, a w przyszłym odbędą się tam Letnie Igrzyska Olimpijskie (po raz pierwszy na kontynencie).
Kończąc wątek, dodam jeszcze tylko, że w Rio de Janeiro urodziły się m.in. takie osoby, jak: Carlos Alberto, Jairzinho, Zico, Romario i Ronaldo…
Kluby wioślarskie
Botafogo de Futebol e Regatas został założony 1 lipca 1894 r. Początkowo był to klub wioślarski, lecz już 10 lat później (12 sierpnia 1904 r.) grupa chłopców założyła piłkarską drużynę i nazwała ją Electro Club. 18 września tegoż roku, babcia jednego z chłopców zasugerowała, by nazwać klub „Botafogo” (nazwa dzielnicy). Młodzi adepci futbolu propozycję zaakceptowali i tak powstał Botafogo Football Club. Fuzja z XIX-wiecznym klubem z dzielnicy była kwestią czasu. Nastąpiło to 8 grudnia 1942 r.
Barwy klubu to kolory czarny i biały. Właśnie te, nadał nowej drużynie jeden z założycieli – Itamar Tavares, który wcześniej mieszkał we Włoszech i kibicował Juventusowi.
Przydomki klubu: „Fogao”, „Estrela Solitaria”, „Alvinegro” i „O Glorioso”.
Drużyna swoje mecze rozgrywa na Estadio Olimpico Joao Havelange zwanym także Estádio Nilton Santos lub Engenhao. Obiekt może pomieścić prawie 47 tys. widzów.
Club de Regatas Vasco da Gama powstał 21 sierpnia 1898 r. Klub założyło 62 portugalskich imigrantów. Początkowo, podobnie jak u rywali, był to klub wioślarski. Nazwa klubu, to oczywiście chęć uczczenia wielkiego portugalskiego podróżnika. Sekcja piłkarska rozpoczęła działalność 5 listopada 1915 r.
Klub jako jeden z pierwszych rozpoczął walkę z rasizmem. Bywało i tak, że Vasco nie dopuszczano do rozgrywek (np. w 1924 r.) ze względu na czarnych zawodników w drużynie! Jednymi z blokujących byli działacze… Botafogo.
Barwy klubu to także kolory czarny i biały.
Przydomki: „Vascao”, „Expresso da Vitoria”, „Gigante da Colina”, „O Time da Virada” i „Trem Bala da Colina”.
Vasco swoje mecze rozgrywa na Estadio Sao Januairo, który może pomieścić 25 tys. kibiców.
Odległość między stadionami w linii prostej wynosi ok. 6,3 km.
Trofea
Botafogo, to dwukrotny mistrz Brazylii.
W rozgrywkach stanowych zwanych Campeonato Carioca lub Campeonato Estadual do Rio de Janeiro klub wygrywał 20 razy.
Międzynarodowe trofeum Botafogo również ma na koncie – Copa Conmebol zdobyty w 1993 r. Była to druga edycja tych rozgrywek, brazylijski klub pokonał w finale urugwajski Penarol Montevideo.
Vasco da Gama, to czterokrotny mistrz kraju.
W rozgrywkach stanowych, klub wygrywał 23 razy.
Vasco zwyciężał w turnieju Campeonato Sul-Americano de Campeoes w 1948 r. Była to premierowa edycja cyklu, prekursor dzisiejszego Copa Libertadores i najstarszy kontynentalny turniej na świecie!
„Vascao” wygrywali również po jednym razie w Copa Libertadores i Copa Mersocur.
Oto szczegółowy wykaz klasycznych laurów zgromadzonych przez oba kluby:
Botafogo
Mistrzostwo Brazylii – 2 razy
Puchar Brazylii – 1 raz
Copa Conmebol – 1 raz
Łącznie – 4 trofea (3 krajowe i 1 międzynarodowe)
Vasco
Mistrzostwo Brazylii – 4 razy
Puchar Brazylii – 1 raz
Copa Libertadores – 1 raz
Campeonato Sul-Americano de Campeoes – 1 raz
Copa Mersocur – 1 raz
Łącznie – 8 trofeów (5 krajowych i 3 międzynarodowe)
Classico Alvinegro Carioca
Derby pomiędzy obydwoma klubami były rozgrywane 317 razy.
Więcej zwycięstw ma na koncie Vasco – 138, przy 85 wygranych Botafogo i 94 remisach.
Stosunek bramek – 503:415 na korzyść Vasco da Gama.
Pierwsze derby rozegrano 22 kwietnia 1923 r. Botafogo uległo wtedy rywalom 1:3.
Najwyższe zwycięstwo Botafogo to 5:0, natomiast najwyższa wygrana Vasco to aż 7:0.
Najwięcej bramek padło w derbach w 1946 r. „Expresso da Vitoria” pokonali rywali w stosunku 8:4.
Najwięcej bramek dla Vasco w CAC zdobył Roberto Dinamite – 25.
Dla Fogao najwięcej ustrzelił Quarentinha – 17.
Grali w obu klubach
Całe mnóstwo piłkarzy grało w obu omawianych klubach w ciągu swoich zawodowych karier, omówię czterech z nich. Kryterium wyboru to mecze w reprezentacji „Canarinhos”.
Amarildo Tavares Silveira „Amarildo” – Napastnik, ur. w 1939 r. w Campos. W Botafogo w latach 1958-63 gdzie rozegrał aż 231 meczów i zdobył 135 goli. Karierę kończył w Vasco gdzie rozegrał sezon 1973/74 (7/0). W międzyczasie we Włoszech w Milanie, Fiorentinie i Romie. W reprezentacji 24 mecze i dziewięć bramek. Mistrz Świata z 1962 r., gdzie wbił dwa gole Hiszpanii w meczu grupowym i jedną bramkę w finale, który Brazylia wygrała z Czechosłowacją 3:1.
Danilo Faria Alvim – Pomocnik, ur. w 1920 r. w Rio de Janeiro. W Vasco da Gama w latach 1946-54, karierę zakończył w barwach rywali (tam w okresie 1955-56). W reprezentacji 27 spotkań i dwa gole, wicemistrz świata z 1950 r. Jako trener prowadził reprezentację Boliwii, która pod jego wodzą wygrała Copa America w 1963 r. Jest to do dziś jedyny triumf tej reprezentacji w międzynarodowych rozgrywkach. Alvim zmarł w Rio w roku 1996.
José Roberto Gama de Oliveira „Bebeto” – Napastnik, ur. w 1964 r. w mieście Salvador. W Vasco w latach 1989-92 (53/28), w Botafogo sezon 1998/99 (17/9). W międzyczasie m.in. w Hiszpanii w Deportivo La Coruna i FC Sevilla. W tym pierwszym filar zespołu i prawdziwa gwiazda La Ligi. W reprezentacji 88 meczów i 52 gole. Mistrz Świata z 1994 r. i wicemistrz cztery lata później (po trzy gole na obu turniejach). Kojarzony ze słynną „kołyską”, którą wykonał jako pierwszy zawodnik na świecie. Moim skromnym zdaniem bardzo dobry napastnik, lecz nie wybitny. Gdyby było inaczej, byłby wyżej w rankingu…
Hércules Brito Ruas „Brito” – Środkowy obrońca, ur. w 1939 r. w Rio de Janeiro. Wychowanek i legenda Vasco, gdzie grał przez 15 lat (1955-69), z krótką przerwą. W Botafogo w latach 1971-74. W reprezentacji 45 spotkań i jedna bramka. Oczywiście Mistrz Świata (1970), uznany za najlepszego zawodnika tego turnieju.
Torcida
Oba kluby posiadają ogromne rzesze fanów zarówno w samym Rio, jak i w całej Brazylii. Przy okazji derbów Belo Horizonte (odc. 14) pisałem, że tamtejsi kibice są fanatyczni i żywiołowi. Nie inaczej jest w przypadku tych derbów…
Vasco da Gama, to piąta siła w kraju, jeśli wziąć pod uwagę interesujący nas temat; klubowi kibicuje 4,1% wszystkich fanów piłki w Brazylii, co daje całkiem niezły wynik prawie 8 mln ludzi!
Botafogo, to z kolei 12. miejsce w rankingu (1,6%), czyli ponad 3 miliony sympatyków. Imponujące. Nie szokuje to jednak, jeśli wiemy jaką „religią” w Brazylii jest futbol.
W latach 60. XX wieku Botafogo stanowiło drugą siłę w kraju. Dziś na trybunach Engenhao można zobaczyć wiele osób starszych, pamiętających tamte czasy.
Fani tego klubu, to głównie dzielnice Botafogo, Copacabana i Urca. Głównie klasa średnia, ludzie dobrze sytuowani i zamożni.
Kibice Vasco, to w większości potomkowie portugalskich imigrantów, głównie klasa robotnicza, mieszkańcy północnych dzielnic Rio de Janeiro. Klub ma swoich fanów w całej Brazylii, liczne fan-kluby działają w stanach Minas Gerais, Espirito Santo i Santa Catarina.
Łączy ich silna zgoda z Atletico Mineiro, Palmeiras, Gremio i Bahia.
Obie ekipy mają liczne zorganizowane grupy kibiców zwane „Torcidas”. Nie wymienię ich wszystkich, bo jest ich kilkadziesiąt. Skupię się na największych.
Najstarszą zorganizowaną grupą Botafogo jest „Gremio Recreativo Torcida Jovem do Botafogo” powstała w 1969 roku. Młodsze, ale również liczne grupy to: „Torcida Furia Jovem do Botafogo” (2001) i „Torcida Bota Chopp” (2003).
Odpowiednikami w Vasco da Gama są: „Torcida Forca Jovem Vasco” (1970), „G.R.T.O. Mancha Negra do Vasco” (1999), „Torcida Guerreiros do Almirante” (2006) i „Torcida Super Jovem Vasco” (2006).
Dariusz Kimla