Derby (51). Hapoel Tel Awiw – Maccabi Tel Awiw

Jedziemy z naszym cyklem do Izraela.

Wzgórze Wiosny
Tel Awiw (obowiązuje również nazwa Tel Awiw-Jafa) to miasto leżące na nadmorskiej równinie Szaron nad Morzem Śródziemnym. Liczy ponad 400 tys. mieszkańców i jest drugim, po Jerozolimie największym miastem Izraela. Jeśli Jerozolima jest stolicą uznawaną przez Żydów, to Tel Awiw jest stolicą kraju uznawaną przez ONZ. Tam więc znajduje się większość ambasad i konsulatów. Tam również mają swoją siedzibę liczne międzynarodowe koncerny, stąd też miasto sklasyfikowane jest jako Metropolia Globalna. Tel Awiw jest miastem o największym na świecie skupisku budynków modernistycznych.

Miasto zostało założone na pocz. XX w. przez społeczność żydowską zamieszkującą Jaffę (wtedy samodzielne miasto – jego historia sięga środkowej epoki brązu, ma już zatem prawie 4 tys. lat). W roku 1949 nowy Tel Awiw połączył się ze starą Jaffą, tworząc od tego czasu jedno miasto. Aby zobaczyć kontrast między Jaffą a Tel Awiwem, polecam świetny film w reżyserii Yossi Madmoniego pt. „Konserwator”. Wracamy do piłki.

Czerwoni i Żółci
Hapoel Tel Aviv Football Club został założony 31 maja 1927 r. Klub powstał już w 1923 r., lecz od razu został rozwiązany. Historia powtarzała się jeszcze dwukrotnie (1925 i 1926), w końcu jednak po fuzji z Allenby FC w rzeczonym 1927 roku, klub zaczął normalnie funkcjonować i istnieje do dziś.

Barwa klubu to kolor czerwony.

Przydomki: „The Red Demons” i „The Workers”.

Hapoel swoje mecz rozgrywa na Bloomfield Stadium (trwa renowacja obiektu), który może pomieścić prawie 15 tys. widzów.

Maccabi Tel Aviv Football Club został założony w 1906 r. Klub powstał z inicjatywy Meira Dizengoffa, pierwszego burmistrza Tel Awiwu, który wymarzył sobie pierwszy żydowski klub piłkarski w Palestynie. Marzenie zrealizował i nowy podmiot nazwał HaRishon Lezion-Yaffo. W 1909 r. klub zmienił nazwę na Maccabi i tak zwie się do dnia dzisiejszego.

Barwy klubu to kolory żółty i niebieski.

Przydomki: „Maccabi” i „The Yellows”.

Drużyna swoje domowe mecze rozgrywa na tym samym stadionie, co derbowy rywal.

Trofea
Oba omawiane kluby, to dwie największe i najbardziej utytułowane firmy w Izraelu.
Poniżej tradycyjnie liczbowe zestawienie klasycznych zdobyczy, teraz słów kilka o rozgrywkach międzynarodowych.

Hapoel i Maccabi to zdobywcy najcenniejszego klubowego trofeum w Azji – Pucharu Mistrzów (Maccabi ma w kolekcji dwa takie laury, Hapoel – jeden). Od roku 1994, Izraelska Federacja Piłkarska jest częścią UEFA. Przyczyny są oczywiste; wyobrażacie sobie mecz Izrael – Autonomia Palestyńska? No właśnie…

Jak więc wyglądały występy obu ekip w europejskich Pucharach? Było nieźle:

Hapoel reprezentował w Europie swój kraj 16-krotnie. Najbardziej udany był sezon 2001/02, kiedy to klub dotarł do ćwierćfinału Pucharu UEFA. Spójrzmy kogo wykluczał z tamtych rozgrywek – Ararat Erewań, Gaziantepspor, Chelsea FC, Lokomotiv Moskwa i AC Parma! Rozpędzonych graczy z Hapoelu zatrzymał dopiero AC Milan (1:0 i 0:2).

Później zmienił się system rozgrywek, zaczęły się fazy grupowe, co nie przeszkodziło klubowi w pokazywaniu się przyzwoicie. „Czerwone Diabły” pięciokrotnie meldowały się w grupach Pucharu UEFA / Ligi Europy, a dwukrotnie udawało się z tych grup awansować. Drużynie udawało się wygrywać także z tak silnymi rywalami jak: PSG, Hamburger SV, Celtic FC, Rapid Wiedeń (8:1 w dwumeczu!) czy Legia Warszawa.
W sezonie 2010/11 Hapoel grał w elitarnej LM i choć udało im się rozbić Benfikę 3:0, to z grupy wyjść się nie udało, OL i S04 okazały się za silne…

Maccabi w Pucharach europejskich meldowało się 19 razy i również były to przyzwoite występy, choć już nie tak udane, jak w wykonaniu rywala zza miedzy.
Klub grał w fazie grupowej Ligi Europy czterokrotnie; 2011/12 (IV miejsce w grupie), 2013/14 (II miejsce w trudnej grupie – dwie wygrane z Bordeaux, dwa remisy z APOEL i wygrana oraz porażka z Eintrachtem! Po wyjściu z grupy odpadli z FC Basel), 2016/17 (III miejsce w stosunkowo łatwej grupie) i 2017/18 (IV pozycja).

Nie udało się również awansować z bardzo trudnej grupy Ligi Mistrzów w sezonie 2004/05, ale sam udział w rozgrywkach był sporym zaskoczeniem dla piłkarskiej Europy. Maccabi trafili wtedy w grupie na Ajax, Bayern i Juventus! Udało się nawet ograć Holendrów i zremisować z Włochami, to jednak nie wystarczyło. Drugi raz udało się grać w LM w sezonie 2015/16, wtedy jednak też nie udało się awansować (Chelsea, Dynamo Kijów i Porto – wszystkie mecze przegrane).
Na uwagę zasługuje fakt, że Maccabi ogrywało w Pucharach trzy duże firmy greckie – PAOK, Olympiakos oraz Panathinaikos…

Hapoel
Mistrz Izraela – 13 razy
Puchar Izraela – 16 razy
Puchar Ligi – 1 raz
Superpuchar Izraela – 5 razy
Puchar Azji – 1 raz
Łącznie – 36 trofeów (35 krajowych, 1 międzynarodowe)

Maccabi
Mistrz Izraela – 21 razy
Puchar Izraela – 23 razy
Puchar Ligi – 6 razy
Superpuchar Izraela – 5 razy
Puchar Azji – 2 razy
Łącznie – 57 trofeów (55 krajowych, 2 międzynarodowe)

Big Tel Aviv Derby
Omawiane spotkania nazywane są „Big Tel Aviv Derby”. Pod lupę bierzemy statystyki dotyczące derbów w najwyższej klasie rozgrywkowej.

Łącznie takich spotkań odbyło się 151. Maccabi zwyciężał rywala 49 razy, było 55 remisów, Maccabi wygrywał 47 meczów.

Grali w obu klubach
Znalazłem mnóstwo, wybrałem trzech:

David Ben Dayan – Obrońca ur. w 1978 r. w miejscowości Cholon. Jako junior grał zarówno w Hapoelu, jak i w Maccabi. Jako senior takoż. W żółtym trykocie zaczynał dorosłą karierę, tam w latach 1997-02 (117/14), w Hapoelu w okresie 2009-11 (59/11). W kadrze Izraela 28 meczów i jedna bramka.

Vincent Enyeama – Nigeryjski bramkarz ur. w 1982 r. w Kadunie, choć różne źródła podają inne miejsce urodzenia. Tak to jest z afrykańskimi piłkarzami, o czym była już mowa w jednym z poprzednich odc. derbów. W Hapoelu okres 2007-11 (113/9!), do Maccabi w sezonie 2012/13 był wypożyczony z francuskiego Lille OSC. Bardzo solidny i… bramkostrzelny golkiper (ma na koncie 20 goli strzelonych w oficjalnych meczach), dwukrotny uczestnik MŚ (2002 i 2010), dwukrotnie brązowy medalista PNA, trzykrotny Mistrz Nigerii i dwukrotny zwycięzca Afrykańskiej Ligi Mistrzów!
W reprezentacji swojego kraju 101 meczów.

John Paintsil – Ghanijski obrońca ur. w 1981 r. w mieście Berekum (tu źródła są zgodne). W Maccabi w latach 2002-04 (46/0), w barwach rywali 2004-06 (46/4). W roku 2002 był bliski przejścia do Widzewa Łódź, szybsi byli jednak działacze Maccabi…
Paintsil grał przez sześć sezonów udanie na Wyspach; był zawodnikiem West Ham United, Fulham FC i Leicester City. W reprezentacji Ghany 89 spotkań bez bramki.
Był na MŚ 2006, wicemistrzem świata na MŚ U-20 w 2001 r., wywalczył także brąz w PNA 2008.

Tel Aviv Ultras
Piłkarscy fani w Izraelu są obeznani w szeroko rozumianych tematach kibicowskich. Nieobce jest im „Ultras” i mają na swoim wyposażeniu wszelkie możliwe akcesoria potrzebne do dopingu i opraw. Chętnie też odpalają pirotechnikę, wdają się w awantury i prowokują rywali niepoprawnymi politycznie treściami…

Zorganizowana grupa kibiców Hapoelu, to „Ultras Hapoel”, która zasiada na trybunie Gate 5. Grupa jest lewicowa, jak zresztą kibice wszystkich klubów, które mają w nazwie Hapoel (Maccabi to liberalni syjoniści). Na flagach widnieją podobizny Che Guevary, a na transparentach hasła w stylu „Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!”.
Hapoel pozostaje w przyjaznych stosunkach z fanami FC St. Pauli, Standardu Liege i Omonii Nikozja.

Odpowiednikami w Maccabi są dwie ekipy – „Ultras Maccabi”, to najstarsza zorganizowana grupa tego typu w Izraelu powstała w 1996 roku, oraz „The 12th Player” założona przez młodych fanów w 2000 r. Obie grupy zasiadają na trybunie Gate 11.
Kibice Maccabi przyjaźnią się z sympatykami amsterdamskiego Ajaxu.

Na sam koniec trochę liczb, które pozwolą nieco zobrazować liczbę fanów:
Obie ekipy mogą liczyć na podobne wsparcie – kilkutysięczne młyny i średnio po 10 tys. widzów na meczach u siebie. Jedynie derby przyciągają na trybuny nadkomplet publiki.
Wg badań, Hapoel ma 32% kibiców wśród wszystkich mieszkańców Tel Awiwu. Wedle tych samych sondaży, Maccabi może liczyć na 33% fanów!
Ponad 22% fanów piłki w całym Izraelu wybrało Hapoel TA, jako klub, którego najbardziej nienawidzą, co stawia ten klub na pierwszej pozycji w tej klasyfikacji.

Biorąc pod uwagę cały kraj, Maccabi jest na drugim miejscu, jeśli chodzi o ogólną rzeszę fanów (23% kibiców w Izraelu), natomiast Hapoel zajmuje czwartą pozycję (19%).
Między zainteresowanymi jest oczywiście kosa…

Dariusz Kimla