Mistrzostwa Świata. Piłki

Piłki, bale, kule, futbolówki, skóry, gały. Zwał jak zwał…

W tym odcinku naszego małego cyklu zobaczymy jakimi piłkami grało się na turniejach finałowych.
Tradycyjnie też fakty (tym razem ilość drużyn i meczów) i ciekawostki związane z owymi piłkami.

Oczywiście chronologicznie:

I Mistrzostwa Świata, Urugwaj 1930
Ilość drużyn – 13
Ilość meczów – 18
Piłka T-model.
Podczas finału zagrano dwiema różnymi piłkami. Argentyńczycy wybrali inną od tej oficjalnej (Tiento), Urugwajczycy woleli zagrać tą, którą grano przez cały turniej (T-model). Nie chcąc doprowadzić do konfliktu, belgijski sędzia John Langenus zgodził się na użycie dwóch. Argentyna grała swoją piłką w I połowie i wygrała 2:1, Urugwaj w II „swoją” futbolówką zwyciężył rywali 3:0.

II Mistrzostwa Świata, Włochy 1934
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 17
Piłka Federale 102.
Piłki (na wniosek Mussoliniego) były produkowane we Włoszech. W tamtych czasach, ogromna większość piłek pochodziła z Anglii. Włosi jednak nie dopuszczali takiej ewentualności i na swój turniej rzymska firma E.C.A.S (Ente Centrale Approvvigionamenti Sportivi) uszyła Federale 102…

III Mistrzostwa Świata, Francja 1938
Ilość drużyn – 15
Ilość meczów – 18
Piłka Allen.
Tak jak w poprzednim turnieju, tak i w tym, producentem piłek był gospodarz turnieju. Na zdjęciach z turnieju w 1938 r. widać nazwę firmy Allen na boisku, na specjalnym stojaku na piłki. Był to jeden z pierwszych przykładów marketingu marki sprzętu sportowego w historii.

IV Mistrzostwa Świata, Brazylia 1950
Ilość drużyn – 13
Ilość meczów – 22
Piłka Superball.
Piłki opatentowała argentyńska firma Tossolini–Valbonesi-Polo&Cia i była to prawdziwa rewolucja futbolowa! Po raz pierwszy szwy zostały zamknięte w środku, co umożliwiło lepszą trajektorię piłki i mniej kontuzji. Prawdziwa Superball z MŚ 1950 ostała się tylko… jedna. Jest w USA i czeka na umieszczenie w muzeum.

V Mistrzostwa Świata, Szwajcaria 1954
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 26
Piłka Swiss World Champion.
Piłki zrobiła firma Kost Sports z Bazylei. Prawdziwe – meczowe – nie miały nadruków ze względu na zakaz FIFA. Drukowanych było sporo i do dziś można je zobaczyć u prywatnych kolekcjonerów, natomiast tych meczowych pozostało kilka sztuk. Co najmniej dwa oryginały są w Niemczech.

VI Mistrzostwa Świata, Szwecja 1958
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 35
Piłka Top Star.
W 1957 r. FIFA ogłosiła, że każdy producent piłek może przysłać piłkę bez nadruku z zamkniętą kopertą z nazwą producenta po to, by nie sugerować się firmą i by było jak najbardziej uczciwie. Nadesłano 102 piłki, specjalna komisja wybrała piłkę nr 55. Po otwarciu koperty, okazało się, że to piłka szwedzkiego producenta Sydsvenska Laderoch Remfabriken.

VII Mistrzostwa Świata, Chile 1962
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 32
Piłka Crack.
Chilijska piłka okazała się niewypałem. Często schodziło powietrze i blakł kolor. Ostatecznie doszło do tego, że Crack został zastąpiony przez szwedzki Top Star, którym grano na poprzednim turnieju…
Co ciekawe, „Crack” ma w języku ang. wiele znaczeń. Jednym z nich jest… pęknięcie.

VIII Mistrzostwa Świata, Anglia 1966
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 32
Piłka Slazenger Challenge.
Podobno znakomita piłka. Co jak co, ale Anglicy się znają na futbolu… Ciekawostką jest fakt, że najsłynniejsza Challenge (ta z finału na Wembley) zniknęła na kilka lat. Wieść niesie, że zabrał ją Helmut Haller i podarował swojemu synowi. Dziś ta piłka znajduje się w Muzeum Futbolu w Preston.

IX Mistrzostwa Świata, Meksyk 1970
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 32
Piłka Adidas Telstar Durlast.
Pierwsza piłka Adidasa na turnieju i od tych zawodów ta firma ma wyłączność. Szkoda, że tak się stało z kilku względów… Powinno być tak, jak w MŚ 1958. Skandynawowie to jednak kumaci ludzie.
Telstar Durlast, to pierwsza „biedronka”. Pomysł takiego układu paneli i barw został przyjęty z entuzjazmem, bowiem ten turniej (jako pierwszy) transmitowano na żywo i owa futbolówka wyróżniała się w czarno-białych telewizorach. Zresztą, nazwa piłki (gwiazda TV) mówi wszystko…

X Mistrzostwa Świata, RFN 1974
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 38
Piłka Adidas Telstar Durlast.
Biedronka zrobiła taką furorę, że grano nią powtórnie na kolejnym turnieju (wprowadzono jedynie kilka poprawek). Oprócz tej, niemal kultowej już czarno-białej, na turnieju grano także białą, zwaną Chile Durlast.

XI Mistrzostwa Świata, Argentyna 1978
Ilość drużyn – 16
Ilość meczów – 38
Piłka Adidas Tango River Plate.
To był kres Biedrony. Adidas wprowadził piłkę składającą się z 20 paneli, a kolorystyka tworzyła identyczne okręgi. Ten wzór tak się spodobał, że był powtarzany na kolejnych pięciu mundialach. Piłka była niezmiernie droga – kosztowała 50 funtów. To jeden z tych minusów monopolu Adidasa – ogromne pieniądze zaczęły wypierać ducha sportu…

XII Mistrzostwa Świata, Hiszpania 1982
Ilość drużyn – 24
Ilość meczów – 52
Piłka Adidas Tango España.
Pierwsza wodoodporna piłka na mundialu i ostatnia z prawdziwej skóry – zatem rewolucyjna, z (przynajmniej) dwóch powodów. Niestety, nie była zbyt trwała i wymieniano ją po kilka razy na mecz…

XIII Mistrzostwa Świata, Meksyk 1986
Ilość drużyn – 24
Ilość meczów – 52
Piłka Adidas Azteca.
Azteca to pierwsza piłka ze sztucznych materiałów – syntetyczna, poliuteranowa. Całkowicie wodoodporna, doskonale się sprawdzała na twardych i mokrych nawierzchniach. Pierwsza futbolówka inspirowana architekturą i malowidłami z historii sztuki państwa-gospodarza.

XIV Mistrzostwa Świata, Włochy 1990
Ilość drużyn – 24
Ilość meczów – 52
Piłka Adidas Etrusco Unico.
Piłki z wewnętrzną warstwą czarnej pianki poliuretanowej (to dla inżynierów). Nazwa i motywy graficzne nawiązywały do historii i sztuki Etrusków. A skąd do Italii w Starożytności przybyli Etruskowie (to dla historyków)?

XV Mistrzostwa Świata, USA 1994
Ilość drużyn – 24
Ilość meczów – 52
Piłka Adidas Questra.
Kolejna rewolucyjna „konstrukcja”, wykonana z pięciu różnych materiałów. Szczelnie wodoodporna, dość miękka w dotyku o świetnym przyspieszeniu po strzale. „Questra” oznacza „poszukiwanie gwiazd”; to skrót myślowy, oznajmiający, że mamy do czynienia z kosmiczną technologią i takąż prędkością.

XVI Mistrzostwa Świata, Francja 1998
Ilość drużyn – 32
Ilość meczów – 64
Piłka Adidas Tricolore.
Pierwsza kolorowa piłka na MŚ, pierwsza Adidasa produkowana poza Europą (w Maroku) i ostatnia w stylu „Tango” (to te z kółkami, po Biedronkach). Uwaga, będzie techniczna nomenklatura – użyta została technologia drukowania z cienką warstwą pianki syntaktycznej.

XVII Mistrzostwa Świata, Korea Płd. i Japonia 2002
Ilość drużyn – 32
Ilość meczów – 64
Piłka Adidas Fevernova.
Tą piłkę charakteryzował bardzo precyzyjny lot po uderzeniu; kto widział gol Roberto Carlosa z meczu Brazylia – Chiny, ten wie o czym mowa…
Kolory i wzory oczywiście inspirowane były kulturą i sztuką Azji.

XVIII Mistrzostwa Świata, Niemcy 2006
Ilość drużyn – 32
Ilość meczów – 64
Piłka Adidas Teamgeist.
Niemiecka dokładność czyli panele łączone a nie szyte, by piłka była możliwie jak najbardziej okrągła, bez szwów, rowków i innych elementów, które mogłyby przeszkodzić piłkarzowi. Innymi słowy – radykalnie zmniejszono ilość punktów tworzących panel dotykowy.

XIX Mistrzostwa Świata, RPA 2010
Ilość drużyn – 32
Ilość meczów – 64
Piłka Adidas Jabulani.
Cóż, to co wydawało się niemożliwe, stało się faktem. Jabulani była jeszcze bardziej okrągła niż jej poprzedniczka. Lekko chropowata, dla zapewnienia pełnej kontroli nad piłką. Osiem połączonych cieplnie płyt 3-D, to już naprawdę kosmos…

XX Mistrzostwa Świata, Brazylia 2014
Ilość drużyn – 32
Ilość meczów – 64
Piłka Adidas Brazuca.
Po raz pierwszy nazwę wyłoniono w plebiscycie wśród mieszkańców państwa-gospodarza. Brazuca to potoczne określenie Brazylijczyków lub brazylijskiego stylu życia. Głosowało ponad milion osób, a zwycięzca miał prawie 78% poparcia.
W porównaniu do poprzednich piłek, tu „Wprowadzono zmiany w strukturze składającej się z sześciu identycznych paneli, uzyskując dzięki temu unikalną symetrię, oraz w powierzchni zapewniającej lepszą przyczepność, prowadzenie, stabilność oraz aerodynamikę na boisku”.
Cóż… Nie pozostało nam nic innego, jak tylko czekać na turniej. Zobaczymy, ile jest warta ta Brazuca…

Dariusz Kimla