Patroni z Ameryki Południowej (2). Argentyna II

Kontynuujemy nasz minicykl…

Argentyna (cz. II)
Leandro N. Alem (Leandro Antonio Alen Ponce; Leandro Niceforo Alem; 1842-1896) był argentyńskim prawnikiem oraz politykiem, który w swojej działalności dążył do demokratyzacji kraju oraz ograniczenia rządów oligarchii. W 1890 roku brał udział w rewolucji przeciwko prezydentowi Miguelowi Juarezowi Celmanowi i skupionej wokół niego konserwatywnej elicie. Rok później był jednym z założycieli i przywódców socjalliberalnej, socjaldemokratycznej Radykalnej Unii Obywatelskiej, najstarszej obecnie partii politycznej w Argentynie. Po niepowodzeniach w działalności publicznej i rozczarowaniu sytuacją polityczną w kraju w 1896 roku popełnił samobójstwo strzałem z pistoletu. Jego imieniem nazwano klub założony w 1925 roku przez pracowników mleczarni w mieście General Rodriguez (nazwanym na cześć Martina Rodrigueza, bohatera wojny o niepodległość i późniejszego gubernatora Buenos Aires). Club Deportivo y Mutual Leandro N. Alem, występuje na niższych szczeblach rozgrywek ligowych.

Isaac Newell (1853-1907) był angielskim nauczycielem, który jeszcze jako nastolatek wyemigrował do Argentyny. W Rosario założył szkołę Colegio Comercial Anglo Argentino i stał się jednym z pionierów futbolu w tym kraju, upowszechniając tę dyscyplinę sportu w programie nauczania. Z czasem Newell przekazał władzę nad placówką swojemu synowi Claudio, który razem z absolwentami szkoły założył w 1903 roku klub – Newell’s Old Boys, honorując w ten sposób dokonania swojego ojca na rzecz rozwoju piłki nożnej. Zespół z Rosario przyjął barwy uczelni stworzonej przez Newella (czerwień symbolizowała ojczystą Anglię, zaś czerń kraj żony Isaaca – Niemcy). Newell’s Old Boys to sześciokrotny mistrz Argentyny i dwukrotny finalista Copa Libertadores (porażka z urugwajskim Nacionalem w 1988 roku oraz z brazylijskim Sao Paulo w 1992 roku). W piłkarskim życiorysie przynależność do drużyn seniorskich lub młodzieżowych Newell’s Old Boys ma wpisaną wielu znakomitych piłkarzy, takich jak m.in. Marcelo Bielsa (klubowa legenda, jego imieniem nazwany jest stadion NOB), Jorge Valdano, Gabriel Batistuta, Diego Maradona, Abel Balbo, Walter Samuel, Maxi Rodriguez i Lionel Messi.

Pod koniec pierwszej dekady XX wieku ruch na ulicach Buenos Aires znacznie się zwiększył. Nowe linie autobusowe i tramwajowe stały się niebezpieczne dla grających w piłkę młodzieńców. Salezjanin Lorenzo Massa (1882-1949) był świadkiem tego jak pewnego razu tramwaj nieomal potrącił młodego amatora futbolu. Ksiądz Massa zaproponował młodzieży udostępnienie kościelnego podwórka w zamian za udział w niedzielnych mszach świętych. Chłopcy przyjęli propozycję ojca Lorenzo. W 1908 roku w dzielnicy Almagro odbyło się spotkanie mające na celu powołanie nowego klubu, na którym obecny był również Massa. Wśród różnych pomysłów na nazwanie nowej drużyny pojawiła się koncepcja, aby nazwać ją „San Lorenzo”, jako wyraz wdzięczności dla salezjanina, który tak wspierał pasję młodzieży. Ksiądz odmówił przyjęcia zaszczytu, ale ostatecznie zgodził się na tę propozycję, zaznaczając, że nazwa nie będzie honorować jego, lecz Świętego Wawrzyńca (225-258) oraz bitwę pod San Lorenzo (w 1813 roku w trakcie wojny o niepodległość Argentyny wojska San Martina pokonały Hiszpanów, co było początkiem jego zwycięskiego marszu). Po dyskusji do nazwy nowego klubu dołączono także dzielnicę Almagro, i tak narodził się Club Atletico San Lorenzo de Almagro. Urodzony w Hiszpanii Wawrzyniec (Lorenzo) został wybrany przez papieża Sykstusa II pierwszym spośród siedmiu diakonów i odpowiadał za dobra kościelne oraz sprawował opiekę nad ubogimi. W 258 roku cesarz Walerian wydał edykt, na mocy którego wszyscy kapłani, biskupi oraz diakoni mieli zostać skazani na śmierć. Papież Sykstus II został niezwłocznie schwytany i stracony. Prefekt Rzymu w imieniu cesarza zażądał od Wawrzyńca niezwłocznego wydania wszelkich bogactw należących do kościoła. Wawrzyniec poprosił o trzy dni, aby mógł zebrać wszelkie dobra. Kiedy nadszedł wyznaczony dzień, przyprowadził przed oblicze cesarskiego urzędnika biednych i kalekich, mówiąc: „Oto są prawdziwe skarby kościoła”. Wawrzyniec do tego stopnia rozwścieczył prefekta, że diakon został skazany na śmierć poprzez rozciągnięcie na rusztach i powolne przypiekanie na ogniu. Według legendy w trakcie okrutnych tortur Wawrzyniec miał poprosić katów o przewrócenie jego ciała na drugą stronę, gdyż po jednej stronie było już dostatecznie spalone. Po śmierci Wawrzyniec został uznany męczennikiem oraz świętym, patronem nie tylko ubogich, ale także m.in. kucharzy i piekarzy. San Lorenzo de Almagro to piętnastokrotny mistrz Argentyny, a także triumfator rozgrywek kontynentalnych – Copa Libertadores (1:1 i 1:0 z paragwajskim Nacionalem w 2014 roku), Copa Sudamericana (4:0 i 0:0 z kolumbijskim Atletico Nacional w 2002 roku) oraz Copa Mercosur (0:0, 1:1 k. 4:3 z brazylijskim Flamengo w 2001 roku).

Antonio Tomba (1848-1899) pochodził z północnej Italii i od najmłodszych lat pomagał w rodzinnej winiarni. Później zaciągnął się do armii Giuseppe Garibaldiego, biorąc udział w walkach mających na celu zjednoczenie Włoch. Następnie wyemigrował do Argentyny, osiedlając się w Villa Mercedes, gdzie pracował na kolei. Po kilku latach zmienił otoczenie, przeprowadzając się do Godoy Cruz. Tam ożenił się i razem z małżonką założył winiarnię – Bodega Tomba. Biznes okazał się strzałem w dziesiątkę. Nowoczesne techniki produkcji sprawiły, że winiarnia Tomby stała się potęgą, odpowiadając za aż 60% produkcji krajowego wina, które było z powodzeniem eksportowane do Europy. W 1899 roku przedsiębiorca zmarł. Wkrótce po tym pracownicy winiarni założyli Club Bodega Antonio Tomba. Zespół ten w 1930 roku połączył się z Club Sportivo Godoy Cruz, tworząc drużynę, której obecna pełna nazwa brzmi: Club Deportivo Godoy Cruz Antonio Tomba. Największym sukcesem piłkarzy z prowincji Mendoza jest wicemistrzostwo Argentyny wywalczone w 2018 roku. Godoy Cruz Antonio Tomba pięciokrotnie brali udział w Copa Libertadores (2011, 2012, 2017, 2019, 2024) oraz trzykrotnie w Copa Sudamericana (2011, 2014, 2025).

Tuż po zakończeniu I wojny światowej (listopad 1918 roku) w argentyńskim Pergamino grupa brytyjskich pracowników Argentyńskiej Kolei Centralnej postanowiła założyć klub piłkarski, który mógłby rywalizować w lokalnych rozgrywkach. Szef kolei w zamian za zgodę na utworzenie klubu zażądał, aby miał on nazwę odwołującą się do generała i marszałka polnego – sir Douglasa Haiga (1861-1928), głównodowodzącego siłami brytyjskimi w Wielkiej Wojnie. W ten sposób narodził się Club Atletico Douglas Haig, który w ponad stuletniej historii nie odniósł sukcesów w rozgrywkach ogólnokrajowych, występując w niższych ligach. Postać brytyjskiego dowódcy, „Rzeźnika znad Sommy”, do dziś budzi kontrowersje wśród historyków. Część z nich zarzuca mu stosowanie archaicznej taktyki i bagatelizowanie ogromnych strat ludzkich. W samym pierwszym dniu bitwy nad Sommą zginęło ponad 57 tysięcy Brytyjczyków. Haig odrzucał taktykę wojny pozycyjnej, usiłując za wszelką cenę przełamać opór Niemców frontalnymi atakami piechoty, tak aby zadać im jak największe straty.

Prawdopodobnie najbardziej niekonwencjonalnego patrona wymyślili w 1940 roku założyciele innego klubu towarzyskiego i sportowego z Rafaeli w prowincji Santa Fe. W trakcie dyskusji o przyjęciu nazwy padały różne propozycje (m.in. Sportivo Barracas), lecz nie zyskały akceptacji ogółu. W końcu do debaty włączyła się grupa młodzieńców, która właśnie wróciła z kina i była oczarowana filmem (niema ekranizacja powieści Lewisa Wallace’a z 1925 roku) o żydowskim księciu – Ben Hurze (po zdradzie przyjaciela Messali trafił na rzymskie galery, a następnie zdobył sławę jako woźnica rydwanów). W ten sposób narodził się Club Sportivo Ben Hur. Ten wielosekcyjny klub największe sukcesy odniósł w koszykówce – zdobywając mistrzostwo kraju w 2005 roku i wygrywając jedne z kontynentalnych rozgrywek (Liga Sudamericana) rok później. Z kolei największym osiągnięciem piłkarzy Ben Hura były występy na poziomie drugiej ligi.

Łukasz Wierzbowski