Wędrówki ślimaka przez Podkarpacie (5): w poszukiwaniu futbolu

Teraz już wiemy, dlaczego Sławomir Peszko tak kocha „naftę”…

Pora zapiąć pasy i ruszamy po pagórkowatych podkarpackich drogach śladami Ignacego Łukasiewicza i innych wielkich Polaków. A co ten XIX-wieczny farmaceuta i wynalazca lampy naftowej ma wspólnego z futbolem? Na przykład taka Wisła Płock gra na stadionie przy ulicy jego imienia. A jak Wisła Płock, to wiadomo, że Jerzy Brzęczek, Arkadiusz Reca, itd., itp… Wracamy na Podkarpacie. Gdzie był ślimak? Zapraszamy na wędrówkę.

Bóbrka
Właśnie w tej miejscowości wybudowano pierwszą na świecie kopalnię oleju skalnego, który później nazwano ropą naftową. W latach 50. XIX wieku Ignacy Łukasiewicz, Tytus Trzecieski i Karol Klobassa-Zrencki założyli pierwszą na świecie spółkę naftową. Czyli na Podkarpaciu też byli szejkowie. I są nadal, bo… ropa w Bóbrce jest nadal wydobywana. Jeden z miejscowych mieszkańców tłumaczył mi, że ropa wciąż napływa do szybów i gdy napłynie odpowiednia ilość, w ruch idą pompy i niezwykle cenna ciecz wydobywana jest na powierzchnię.

W starej kopalni otwarto piękny skansen, który warto zwiedzić, nie tylko ze względu na piękne okoliczności przyrody (otoczony lasem), ale i niezwykle ciekawe prezentacje multimedialne – np. apteka Łukasiewicza. Niewielka miejscowość ma niezwykle kręte i wąziutkie drogi, szersze auto może mieć kłopoty ze zmieszczeniem się na asfaltowych duktach. We wsi warto zobaczyć pomalowane na miodowy kolor stare, drewniane domy nafciarzy.

W Bóbrce także jest futbol. Założony w 1934 roku Nafciarz gra spokojnie w środku IV grupy krośnieńskiej B-klasy.

Zręcin
Miejscowa Tęcza gra w III grupie krośnieńskiej A-klasy. Ślimak na boisko nie dotarł. Na miejscowym cmentarzu spoczywa Ignacy Łukasiewicz, zmarły w 1882 roku.

Iwonicz i Iwonicz-Zdrój
Swoje pierwsze kroki ślimak skierował na boisko. Miejscowa Iwonka Iwonicz dzielnie walczy o utrzymanie w krośnieńskiej lidze okręgowej. W kadrze Iwonki znajduje się 43-letni Tomasz Wacek, były ekstraklasowy obrońca Cracovii.

Boisko położone jest vis-à-vis parku i pałacu hrabiów Załuskich z XIX wieku, otoczonym nieco zaniedbanym parkiem. Takich perełek architektury na Podkarpaciu jest całe mnóstwo i pomyśleć, że kiedyś ten rejon był centrum Polski. Kto wie, czy właśnie w Iwoniczu nie powstała „Rota” Marii Konopnickiej.

Nieopodal Iwonicza leży uzdrowisko Iwonicz-Zdrój, które rozwinęło się, gdy było zarządzane przez hrabiego Karola Załuskiego. Pierwsze instalacje kąpielowe i uzdrowiskowe były dziełem jednego z konfederatów barskich, Michała Ostaszewskiego. Warto pochodzić sobie wśród urokliwych starych pałaców uzdrowiskowych i skosztować miejscowych wód mineralnych. Choć przy niektórych warto wcześniej… zatkać nos.

Jasło
Chyba najbardziej futbolowe miasto ze wszystkich. Czarni (wcześniej Czarni Rafineria) są wiceliderem krośnieńskiej „okręgówki”, jednak nie mają szans na powrót do IV ligi, bo rozgrywki zdominował Partyzant Targowiska. Najsłynniejsi wychowankowie Czarnych to przedwojenny reprezentant Polski Jan Pająk (dwukrotny mistrz Polski z Cracovią), przedwojenny gracz Legii Zygmunt Rajdek oraz były napastnik mieleckiej Stali i Avii Świdnik Piotr Stopa.

Drugi klub z tego miasta, Sobniów Jasło, gra w III grupie krośnieńskiej A-klasy. I właśnie na stadion Sobniowa dotarł ślimak. Do dyspozycji sportowcy mają dwa pełnowymiarowe trawiaste boiska oraz korty tenisowe przykryte wielkim balonem.

Samo miasto niesłychanie ucierpiało podczas II Wojny Światowej. Jasło zostało zniszczone przez Niemców w… 97 procentach. Niesamowita ofiarność i pracowitość mieszkańców pozwoliła odbudować miasto. Rynek jest czysty i schludny, zabytków – ze zrozumiałych względów – brak.

Rymanów i Rymanów-Zdrój
Leżące nad wstęgą rzeki Tabor mieściny otoczone są wiatrakami. Wykorzystano położenie miejscowości na Wzgórzach Rymanowskich. Ciekawszym miejscem do zwiedzania jest Rymanów-Zdrój, założony przez hrabiów Potockich, głównie ze względu na deptak nad wartkim nurtem Taboru. Świeżym powietrzem można pooddychać w parku zdrojowym, można też skosztować miejscowych wód oraz zjeść pyszne lody i sernik (smaczny, choć mało słodki) w kawiarni przy przystanku PKS.

W Rymanowie-Zdroju leczyli się m.in. Stanisław Wyspiański, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Kornel Makuszyński. Kuracjuszom występami czas umilali m.in. Adolf Dymsza i Mieczysław Fogg.

Start Rymanów gra spokojnie w środku krośnieńskiej „okręgówki”. Ma jednak jedną, niezwykle ciekawą historię – w 1955 roku juniorzy z Rymanowa sensacyjnie ograli… Legię Warszawa i kosztem „wojskowych” awansowali do turnieju finałowego mistrzostw Polski, w którym ulegli Startowi Chorzów, Garbarni Kraków i Łódzkiemu KS. Dwaj gracze z tej drużyny: bramkarz Zbigniew Kilar i napastnik Stanisław Sołtysik, przeszli do drugoligowej wówczas Legii… Krosno. W grupie II krośnieńskiej B Klasy gra też Florian Rymanów-Zdrój.

Żarnowiec
W tej wsi, leżącej w gminie Jedlicze, futbolu nie uświadczymy. Jeśli ktoś bardzo chce, może się udać na boiska w pobliskim Zręcinie, tudzież w Jedliczu, gdzie gra Nafta. Wychowankiem Nafty jest Sławomir Peszko, co poniekąd tłumaczy jego miłość do… „nafty”. W klubie grał też Wojtek Smarzowski, znakomity reżyser m.in. „Wesela”, „Drogówki”, „Róży”, „Wołynia” czy „Kleru”.

W Żarnowcu znajduje się dworek Marii Konopnickiej, przekazany poetce jako dar narodu polskiego. Wejście do muzeum to tylko 10 złotych i warto te pieniądze wydać. Miła przewodniczka opowiada niezwykle ciekawie o życiu poetki, która miała męża – życiowego nieudacznika i szóstkę dzieci, z których tylko jedno dało jej wnuki. Konopnicka przebywała w Żarnowcu w latach 1903-1910 wraz ze swoją przyjaciółką, malarką Marią Dulębianką. W dworku znajdziemy m.in. rękopisy listów poetki i największy w kraju zbiór obrazów Dulębianki.

Grzegorz Ziarkowski