Derby (38). East Bengal – Mohun Bagan

W dzisiejszym odcinku zapraszam na daleką wycieczkę do Kalkuty.

Odwiedzaliśmy już w cyklu m.in. Teheran, Johannesburg czy Santiago de Chile, ale ten przystanek to chyba jednak totalna egzotyka w porównaniu z wymienionymi miastami… W tym ogromnie zróżnicowanym i ciekawym miejscu, również rozgrywane są derby piłkarskie. I to nie byle jakie; to największe mecze Południowej Azji i wg FIFA jedne z największych na świecie. Będzie łyk historii, geopolityki i prywaty. Zachęcam do lektury.

Kolkata
Kalkuta, to miasto w północno-wschodnich Indiach leżące w delcie Gangesu. Liczy ok. 4,5 mln mieszkańców (aglomeracja to prawie 15 mln), co czyni go siódmym(!) miastem Indii pod względem populacji. Jest stolicą stanu Bengal Zachodni; takich jednostek administracyjnych w Indiach jest 28, poza tym jest jeszcze siedem terytoriów związkowych. Kalkuta jest ważnym ośrodkiem komunikacyjnym, handlowym, naukowym i kulturalnym regionu.

Miasto założyli Anglicy w 1686 r. (wg niektórych źródeł w 1690). W latach 1772-1911 Kalkuta pełniła funkcję stolicy Indii Brytyjskich. W czasie II wojny światowej miasto było dwukrotnie zbombardowane przez Japończyków.

W 2001 r. zmieniło nazwę na Kolkata. Dotychczasowa angielska nazwa miasta ‘Kalkuta’ pozostaje w użyciu w Polsce jako egzonim (ciekawe słowo).

Centrum miasta, to parkowa dzielnica Medan, do której przylegają luksusowe dzielnice mieszkaniowe, willowe osiedla, hotele i lokale rozrywkowe. Tak jest jednak tylko w rzeczonym centrum; ogromna część miasta to tereny nędzy. Mnóstwo ludzi bezdomnych, głód i choroby dotykające wiele osób. Nic więc dziwnego, że tam właśnie swoją działalność misyjną prowadziła albańska zakonnica Agnes Gonxha Bojaxhiu znana powszechnie jako Matka Teresa z Kalkuty…

Zarówno w Kalkucie, jak i w całych Indiach, społeczność chrześcijańska jest poddawana represjom; mają miejsce morderstwa, płoną kościoły itd. Nie mogłem tego faktu przemilczeć, zwłaszcza, że z tzw. „środków masowego przekazu” nie dowiemy się w tym temacie za wiele…

Rozłam w Mohun Bagan
East Bengal Football Club powstał 1 sierpnia 1920 r. w wyniku rozłamu w Mohun Bagan, sytuacja więc bliźniaczo podobna do ostatnio omawianych derbów Pireusu.
Założyciele klubu pochodzili ze wschodniej części Bengalu, stąd nazwa.
Wschodni Bengal, to dzisiejszy Bangladesz.

Barwy klubu to kolory żółty i czerwony.

Przydomek: „The Red and Gold Brigade”.

Drużyna swoje mecze rozgrywa na stadionie Salt Lake Stadium, który może pomieścić 68 tys. widzów.

Mohun Bagan Athletic Club został założony 15 sierpnia 1889 r., co czyni go najstarszym nadal istniejącym klubem w Azji. Klub powstał z inicjatywy prawnika Bhupendranatha Basu, który później został prezydentem Indyjskiego Kongresu Narodowego.
Nazwa wzięła się od pałacu zwanego Mohun Bagan Villa. Późniejsi piłkarze MB grywali w jego okolicach tuż przed powstaniem klubu.

Barwy to kolory kasztanowy i zielony.

Przydomek: „The Mariners”.

Mohun Bagan swoje mecze rozgrywa na tym samym obiekcie co derbowy rywal. Pierwszym meczem na tym stadionie było spotkanie Indie – Polska (11 stycznia 1984, 1:2).

Trofea
Oba kluby są wielce utytułowane w swoim kraju, nie osiągnęły jednak nic znaczącego w międzynarodowych turniejach.

Co ciekawe, pucharów Indii (Durand Cup rozgrywany od 1888 roku!) oba kluby mają tą samą ilość (po 16) i liderują pod tym względem w kraju. Te i pozostałe klasyczne laury poniżej.

Rywalizacja między klubami jest emocjonująca; Mohun mają tylko o trzy trofea więcej od rywali (71:68).

Nie uwzględniłem turnieju zwanego Kolkata League, gdyż są to rozgrywki na szczeblu lokalnym. Dla porządku jednak napiszę, iż East Bengal zwyciężał w lidze Kalkuty 37 razy, natomiast Mohun Bagan 29-krotnie.

East Bengal
Mistrzostwo Indii – 3 razy
Durand Cup – 16 razy
IFA Shield (Tarcza Federacji) – 28 razy
Superpuchar Indii – 3 razy
Federation Cup (Puchar Federacji) – 8 razy
Rovers Cup – 10 razy
Łącznie – 68 trofeów

Mohun Bagan
Mistrzostwo Indii – 4 razy
Durand Cup – 16 razy
IFA Shield (Tarcza Federacji) – 22 razy
Superpuchar Indii – 2 razy
Federation Cup (Puchar Federacji) – 13 razy
Rovers Cup – 14 razy
Łącznie – 71 trofeów

Derby Kalkuty czyli Boro
Derby omawianego miasta noszą nazwę „Boro”, co w jęz. Bengali znaczy „duże”.
Spotkania między tymi klubami odbywały się 330 razy. Lepszy bilans ma East Bengal – wygrywał 125 razy, przy 112 zwycięstwach Mohun Bagan. Remisy zanotowano 93 razy.

Pierwsze derby miały miejsce w 1925 r. i zakończyły się zwycięstwem East Bengal 1:0. Były to rozgrywki o Mistrzostwo Kalkuty.

Rekord frekwencji padł w 1997 r. Żółto-czerwoni pokonali rywali 4:1 w półfinale Pucharu Federacji, a na trybunach Salt Lake Stadium zasiadło wtedy 131 tys. kibiców!

Grali w obu klubach
Wielu piłkarzy grało w obu omawianych klubach. Oto kilku z nich. Na uwagę, oprócz trudnych do wymówienia nazwisk, zasługuje ogromna ilość spotkań dla swojej reprezentacji.

Baichung Bhutia – Napastnik ur. w 1976 r. w Tinkitam. Karierę zaczynał w East Bengal, w którym to klubie grał pięciokrotnie! Łącznie przez dziewięć lat rozegrał dla żółto-czerwonych 97 meczów i strzelił 52 gole. W barwach rywali dwukrotnie, łącznie przez cztery lata (39/19). Jest rekordzistą Indii pod względem występów i bramek w reprezentacji (109/43). Ma za sobą trzyletnią przygodę w Anglii; grał w Bury FC.

Irungbam Surkumar Singh – Obrońca ur. w 1983 r. w Imphal. Karierę, podobnie jak poprzednik, zaczynał w East Bengal, tam jednak „tylko” trzykrotnie; w sumie przez cztery lata. W Mohun Bagan od roku 2009, gdzie gra do dziś. Utytułowany zawodnik, ze swoim macierzystym klubem pięć różnych trofeów. W reprezentacji 56 meczów i pięć goli.

Potsangbam Renedy Singh – Pomocnik ur. w 1977 r., także w Imphal (bracia?). Jako junior uczył się piłkarskiego rzemiosła w EB, seniorską zaczynał jednak w MB, gdzie grał w latach 2001-04 (76/7). Do macierzystego klubu jednak wrócił; tam w okresie 2008-10 (43/1). W kadrze Indii 72 rozegrane spotkania i 12 bramek.

Kibice
Oba kluby mają swoich fanów zarówno w Kalkucie, jak i w całym Bengalu. Podział jest prosty: wschód miasta, wschód Bengalu i Bangladesz, to tzw. „Bangal”, czyli kibice East Bengal.
Zachodnie rejony miasta i owej krainy, to „Ghoti”, czyli sympatycy Mohun Bagan.

Obie firmy mają zbliżoną ilość fanów, choć wydaje się, że nieco więcej sympatyków ma East Bengal. Niezwykle ciężko oszacować ich liczbę. Biorąc pod uwagę jednak fakt, iż region Bengal zamieszkuje prawie 300 mln ludzi(!), śmiało można wysnuć tezę, że mowa jest o dziesiątkach milionów miłośników obu teamów.

Mohun Bagan jest starszym klubem, średnia wieku na trybunach również jest wyższa, niż u sąsiadów. East Bengal posiada w swoich szeregach sporo młodych ludzi, a ich hasło brzmi groźnie – „The real power”.

Liczby widzów na stadionie podczas derbów robią wrażenie; zawsze nadkomplet i prawie wszystkie miejsca są stojące. Doping jest nierównomierny i chaotyczny, kibice mają na wyposażeniu ogromne flagi na płot, od czasu do czasu spontanicznie zostają odpalone petardy, race lub świece dymne. Zdarzają się zamieszki na ulicach miasta w dniu meczu, czasami owe potyczki kończą się tragiczne…

Na zakończenie krótki dokument o omawianych derbach:

Dariusz Kimla