Seans piłkarski (95). Looking for Istanbul

„Looking for Istanbul” skojarzył mi się z dwiema innymi wycieczkami w cyklu, który w polskim Canal+ leciał pod tytułem „Stadiony świata według Erica Cantony”.

Pierwsza to wyprawa do Manchesteru. Tam o swoim kibicowaniu opowiadali ładna kibicka City i chyba niezbyt urodziwy fan United, tu mamy podobnie – czyli atrakcyjną dziewczynę sprzyjającą Fenerbahçe i przysadzistego chłopa, dla którego Galatasaray jest wszystkim.

Drugie, ważniejsze podobieństwo, to te do odwiedzin w Grecji. Nieprzypadkowo film o Stambule trzyma poziom tego o Atenach, zdecydowanie przewyższając kawałek o Manchesterze, o Mediolanie nie wspominając.

Przede mną odcinek algierski i myślę, że będzie to ostateczne potwierdzenie tezy, że gdy „Król Eryk ” zapuszcza się w rejony bardziej egzotyczne niż miasto Morrisseya czy Caravaggia, to powstaje dziełko rzeczywiście interesujące.

Ktoś spyta: co to za egzotyka, Grecja czy Turcja? To, że Polacy masowo jeździli do kraju z południowego krańca Półwyspu Bałkańskiego czy często do tego, który leży na dwóch, w teorii kulturowo zupełnie odmiennych kontynentach – nie zmienia faktu, że jednak Ateny i Stambuł to miasta futbolowo egzotyczne w porównaniu z metropoliami należącymi do klubów z najsilniejszych europejskich lig. Patrzę na to po prostu z perspektywy zwyczajnego kibica. A może to tylko moje ograniczenia.

Oczywiście sama „egzotyka” nie jest wartością samą w sobie, być może jednak – najzwyczajniej w świecie – zmusiła autorów serii do większego wysiłku.

Niby wszystkiego możemy się dowiedzieć z Wikipedii, ale o wiele lepiej posłuchać o tym, jak narrator czy bohaterowie dokumentu „Looking for Istanbul” opowiadają o tym, skąd wzięły się nazwy „Fenerbahçe” i „Galatasaray”; czy kibice obu klubów zawsze się nienawidzili itd., itp.

Jest coś ujmującego w starych kibicach – już nie pamiętam, czy chodziło akurat o wspierających Sarı-Kırmızılılar, czy Sarı Kanaryalar – którzy opowiadają o tym, że kiedyś to było: myśmy podpalali trybuny, a dziś młodzi na meczu kanapki wpierdalają. Nie ma w tym w ogóle patologii, ryjów wykrzywionych nienawiścią. Widzisz wielkiego, brodatego i brzuchatego Turka, kibola, który niejedno przeżył, a nie kojarzysz go z kryminałem i analfabetyzmem.

I jeszcze jedna rzecz. Tak, jak poprzednie odcinki – Ateny, Manchester, Mediolan – wydały mi się bardzo retro z uwagi na to, że opowiadały o czasach, gdy, przykładowo, Inter był ostatnim zdobywcą Pucharu Europy, tak kawałka o stolicy Turcji nie postrzegałem jako oldskulowego z uwagi na upływ czasu i zmiany w składach drużyn.

Po prostu obecny, pandemiczny futbol bez kibiców, mimo że się do niego nie przyzwyczaiłem, jest dla mnie tak codzienny i oczywisty, że całkiem niedawne czasy, gdy w Stambule, Madrycie, czy Zabrzu tysiące ludzi oglądały mecz na żywo, wydają mi się równie odległe, jak lata 90. i telewizor kineskopowy.

„Looking for Istanbul” (scenariusz i reżyseria: François-Régis Jeanne; 52 min.; Francja 2012)

Marcin Wandzel